De eisen die Groot-Brittannië stelt om lid te blijven van de Europese Unie worden voor een deel ingewilligd. EU-president Donald Tusk presenteerde dinsdag een voorstel met maatregelen die de Britten aan boord van de landenunie moeten houden.

Zo krijgen, als het aan Tusk ligt, de parlementen van de Europese Unie de mogelijkheid wetsvoorstellen van de Europese Commissie tegen te houden of hierin verandering aan te brengen. Als 55 procent van de parlementen in de 28 lidstaten tegen de betreffende EU-wetgeving is en dus de rode kaart trekt, wordt het voorstel niet behandeling genomen.

Tusk biedt de Britten ook de mogelijkheid om nieuwkomers uit andere EU-landen pas vier jaar nadat ze zijn gaan werken recht op een uitkering te geven. Deze “noodrem” mag echter alleen worden gebruikt als wordt aangetoond dat het systeem van sociale zekerheid op springen staat, en de Britten zich in een referendum vóór het EU-lidmaatschap uitspreken.

Voor die maatregel gelden wel beperkingen. Tusk benadrukt dat het vrije verkeer van werknemers en het principe van non-discriminatie volledig moeten worden gerespecteerd.

Strengere eisen gezinshereniging

Ook zouden de Britten het recht krijgen strengere eisen te stellen aan gezinshereniging en de export van kinderbijslag. Verder stelt Tusk een mechanisme voor dat de belangen van niet-eurolanden zoals Groot-Brittannië moet beschermen. Een vetorecht krijgen ze echter niet. Ook hoeft het land niet verder te integreren in de EU. Brussel gaat verder onderzoeken of bestaande wetgeving wel Europees, en niet nationaal moet zijn.

De EU-president stelt dat hij met zijn voorstellen "erg ver'' is gegaan om de zorgen van de Britse premier David Cameron weg te nemen. "To be, or not to be together, that is the question'', twitterde hij. Cameron sprak in een reactie van "echte vooruitgang'', maar zei tegelijkertijd dat er nog meer werk is te doen voordat hij bereid is campagne te voeren tegen een zogenoemde Brexit.

Het definitieve besluit over dit pakket moet worden genomen op een Europese top in Brussel over ruim twee weken met alle 28 regeringsleiders en staatshoofden.

Gemengde reacties

Nederlandse Europarlementariërs reageerden dinsdag gemengd op de voorstellen van Tusk om Groot-Brittannië bij de EU te houden. Hoewel de politici graag willen dat Groot-Brittannië niet vertrekt (ook Brexit genaamd), vinden de meesten dat de voorstellen te ver gaan, en stellen ze dat de Britten wel vóór EU-lidmaatschap moeten stemmen, wil dit doorgaan.

VVD-delegatieleider Hans van Baalen bestempelde de voorstellen als "een overwinning van het gezonde verstand'' en een "goed openingsbod''. Hij vindt het onder meer "verstandig'' dat de rol van de nationale parlementen groter wordt om Europese wetgeving te blokkeren. Dit vergroot de betrokkenheid van de parlementen bij de EU en het kan euroscepsis wegnemen, denkt hij. "De Britten erbij houden, mag wat kosten, en deze kosten zijn niet te hoog."

Daar is PvdA-politica Agnes Jongerius het niet mee eens. "We moeten onze principes niet verkwanselen." Ze heeft het dan ook over een "knieval van Tusk, die Europa onwaardig is''. Jongerius is met name niet te spreken dat de Britten nieuwkomers uit andere EU-landen mogen korten op sociale uitkeringen. "Zo scheppen we een Europa van eerste en tweederangsburgers.''

Ook D66 vindt de voorstellen "niet acceptabel'' en willen niet dat de Britten een uitzonderingspositie krijgen.

Volgens CDA-Europarlementariër Esther de Lange heeft de Britse premier David Cameron "niets te klagen''. De Lange wijst erop dat de afspraken alleen doorgaan als de Britten hebben besloten lid te blijven van de unie. "Dit is de uitgestoken hand van de EU, het is aan de Britten om deze te aanvaarden of niet."

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl